In sympatike keardel, de man fan de boekwinkel by ús midden yn it doarp. In lange, kreaze man mei in slach yn it grize hier, alle dagen in donker dwersstrikje foar en mei elkenien in fleurich praatsje. Syn ljocht Brabânse tongfal makke dat er in wolbehagen oer him hie, fan net swier tille oan saken en besonjes. Hy wie in man fan djipgong, in man mei smaak. ‘In goed boek hat altyd mearwearde,’ hie ik him gauris sizzen heard, ‘dat kinne jo net yn jild útdrukke’.
Fan de iene op de oare dei, sa’n seis jier lyn, wie de winkel ticht. Wy seagen it wol oankommen. Syn jierren telden en dan hast op in stuit skjin genôch fan it hinne-en-werjen yn altyd deselde winkel en it tobjen oer legere omsetten en hegere kosten. Dat der kaam by ús yn de haadstrjitte tusken twa eardere kleanwinkels, de kapsalon boppe de shoarmasaak en de sliterij wer in winkel leech te stean. Mar sels oan dit gemis wennen wy en folle flugger as wy foar mooglik holden.
Freed twa novimber wie de winkel wer iepen en seach ik ús boekeman skarreljen mei krystkaarten foar it etalaazjerút en syn frou dwaande achter de toanbank. Yn de winkel mei lange lege muorren stiene tafels mei itensiedersboeken, reis- en berneboeken en, achter yn de saak, trije tafels mei keunstboeken. All the Art of Andalusia, foar 4,99. Koarting, koarting, koarting, lies ik op grutte giele stjerren en op de boeken sieten net te missen stikkers mei fan/foar prizen. Hjir wie dan de ramsj by ús yn it doarp, twa moanne lang opbierd yn de haadstrjitte, en it rûn stoarm.
‘Wy moasten wat. Dizze winkel is uzes mar wy kinne it net ferhiere en noch minder ferkeapje. Der is alhiel gjin fraach nei en dat sil der ek net mear fan komme. Witte jo, eartiids wie it sa dat de middenstanner perfoarst it pân yn eigendom ha moast. Stiennen, dan bist binnen, wie it. Mei de opbringst fan sawol de winkel as ús wenning wiene wy fan doel om yn Den Bosch in appartemintsje te hieren en dan stadichoan it jild mar op te iten. Mar in simpel flatsje mei ien sliepkeamer docht dêr tsjintwurdich mear as tolvehûndert euro de moanne.’
Ik kaam ôfrûne wiken alle freeds tsjin tolven, foar’t ik myn pûntsje kibbeling kocht, eefkes by de boekelju lâns. Beide telden se de dagen ôf. ‘Wy kinne merke dat wy âlder wurde, jûns hawwe wy gjin puf mear. Mar ik sil jo sizze, it bliuwt in feest om tusken de minsken te wêzen. Wy realisearren ús net dat wy sa’n goodwill opboud hiene. En dat der ûnder de minsken noch safolle fleurichheid sit wiene wy ek in bytsje kwyt.’
Op âldjiersdei, de measte tafels leech, de giele stjerren oprûme, wie der om healwei fiven gjin klanten mear yn de saak. Beide wiene dwaande om it restant fan boeken yn doazen wei te setten. ‘It hat moai west,’ sei er wat weemoedich, ‘it wie in hiele heikeraazje mar mear as de muoite wurdich. No earst in wike sliepe en takom jier sjogge wy wol wer.’
By Pierre Chocolatierre ha ik doe yn in opstiging in doaske bonbons kocht en bin doe nei syn winkel werom rûn. Ik tanke him. ‘Nee,’ sei er, ‘ík moat jo en alle klanten betanke.’ Ik joech him de sûkelaadsjes en syn oandwaning besmoare ús trystens.