‘Mar fertel no ris jím ferhalen op seksgebiet! Wol alle kearen oanhearre wat ik meimeitsje, mar sels ferhelje, ho mar! Kom op, keardels, hjoed foar de dokter mei it wetter! Lomme, do bist de âldste fan it stel. Asto no ris begjinst’. Lea nipt oan har twadde live-happydrink, sa’t se har Campari-tonic neamt. Sels hie se niis hiel wat te sizzen oer in sekere Geart fan Grins, dy’t fan sneon op snein by har yn ’t bêd der neat, mar dan ek hielendal neat fan makke. In âld ferhaal. Underwilens hawwe wy fan de fytsklub de kroech foar ússels en skinkt Jouke noch ris yn.
‘Leave, wat ik te sizzen ha fertel ik alle wiken al, op myn blog.’
‘Leffert! No do dan, Auke. Do mei dyn Iraanske skarreltsjes, do hast dyn ferhalen dochs foar it opskeppen?’
‘Ja, wis wol!’ Auke sjocht om him hinne. ‘Mar no net. Achtung, Feind hört mit. Ik fertel hjir neat oer myn Iraanske kammeraatskes.’
‘Harry?’
Harry is heit fan fjouwer en rint sneins mei de frou en bern twa kear nei syn tsjerkje, twa doarpen fierder. Harry laket en skoddet de holle.
‘No way!’ Oars in hiele goede ICT-er, dy Harry, de recruiters sitte him dei út dei yn achter de broek. Simen en Otto hawwe foar de feroaring ek gjin praatsjes. Dan roffelet Auke in pear tellen mei platte fingers op de tafel, jout him foaroer en sjocht Lea strak yn de eagen.
‘Ynienen moat ik tinke oan…, och, hoe hjitte se ek al wer?’
‘Yes!’ Lea nimt in swolch fan har Camparigelok en sjocht Auke fol ferwachting oan. ‘Dêr komt it.’
‘No, dat wit ik net. Mar it wiene wol de langste fiif minuten fan myn libben, dêr by Brussel.’ Auke skoot it bierfiltsje fiif sintimeter nei links, dan acht nei rjochts, draait it Amstel logo nei him ta en skout it stadich skom yn syn leech bierglês. Dan roffelet er noch in kear mei de hannen op tafel. ‘Mar hoe hjitte se no, dy Kanadeeske? Amélie sokssawat, of Aimée?’
‘What the fuck, who cares! Kom op mei dyn ferhaal.’
‘Hoho, Lea, rêstich bliuwe. It famke moat in namme hawwe, oars is it gjin ferhaal. Lit ik it mar op Aimée hâlde, what’s in a name.’
‘Aimée, Aimée? Hoe sa? Wat foar namme is dat?’
‘Stil, Lea! Efkes gjin azem mear jaan, do. Drink dyn suertsjewetter mar op. It moat yn dy smoarhjitte simmer fan 1995 west hawwe. Ik kaam mei de trein út Nederlân en op it stasjon waard ik opwachte troch Aimée, myn sjef fan doe’t ik noch op it NAVO haadkertier wurke, jierren dêrfoar. Yn 1988 wiene wy allebeide troud, ik noch mei myn leave Martsje, sy mei in grutte grouwe stoere fjouwerkante keardel dy’t earder American Footballspiler west hie. Full linebacker by de Pittsburgh Steelers, mei de namme fan Luke R. Foster, ja dat wit ik noch. Black Lucky Luke, neamde hy himsels. Sûpe as de keallen, swetse as in Fryske trochsûper en it twa meter rûn boppeliif ûnder de tatoeaazjes. Hawwe jimme it plaatsje? Mar, aardige keardel, kin net oars sizze. Koest mei him laitsje, moaie ferhalen. Dosint Ingelsk oan de American Highschool yn Brussel, net alle linebackers binne ûnnoazele dommekrêften. Skink der noch mar wat by, Jouke, ik bin op it lêst noch mar by it foarspul. Jou Lea mar in dûbele ranja, se ferfeelt har dea sa te sjen.’
‘It sjit ek net op hè, mei dyn ferhaal.’
‘Net sa gleon, do. Wêr wie ik? Aimée, aardige frou, goed yn it fleis, koe it maklik fersiere.’ Auke produsearret wer in opgeande roffel op it taffelsblêd. ‘Frou fan de frijhannel, sil ik mar sizze. Dat die bliken in twaennjoggentich, fjouwer jier nei ús oparbeidzjen, doe’t ik, frij fan de frou mei jild tefolle en leafde temin, wer yn De Haach wenne en mei, kom hoe hjit se, Aimée, in wike lang los fan har keardel, dy linetrekker, tegearre troch Amsterdam en Paradiso banjerden. Dat wie in hiele noflike wike tegearre, kin ik wol sizze. Wy hawwe doe noch in nacht yn it Oranjehotel yn Ljouwert west, hiel noflik. Great country, sei se fan Fryslân, beautiful cows, wist se ek noch te sizzen.’
‘Net sa ouwehoere, bliksem. Details, Auke. Wy wolle alle bysûnderheden oer jim gearsitten en klearkommen fernimme! Ik stean oars al wer droech.’
‘Jouke, noch in gleske spoetnik foar mefrou hjirre. Watsei, meitsje der mar in heale mingel fan, mefrou hat it dreech. Froulju, se tinke mar oan ien ding. Wêr wie ik?’
‘Brussel, stasjon, Aimée dy’t op dy wacht, sa gleon as de nacht.’ Wy seagen Harry fernuvere oan, wêr kaam dat no wer wei? Jo moatte se yn de gaten hâlde, dy ICT-ers.
Wer fiert Auke in roffeltsje út. ‘Goed, ik kom dus middeis betiid oan mei de trein dêr yn Brussel, moaie stêd, kin net oars sizze. Prachtige stêd! Hawwe jimme der wol ris west? De Grutte Markt fol Flaamske ferdivedaasje, Menneken Pis, fette friten, bêst bier… AU! Sit my net sa poateljen, Lea! Koest dy!
“Wy sille sa nei myn hûs,” seit dy leave lytse stevichgleone Aimée, as ik nêst har yn de auto stap, “mar earst wol ik eefkes lâns by in âlde freon hjir yn de buert. Dy ha ik ek in jierren net sjoen. Asto dan eefkes wachtsje wolst, geane wy dêrnei nei myn wenning. Luke hat in workshop, dy komt pas jûn let thús.” Dat seit se, myn lekkere leave gleone Aimée. Dy freon dy’t wy besykje, no ja Aimée dan, is in jongfeint út in Afrikaansk lân, ik tink Rwanda mar it kin ek de Kongo west hawwe. Dy man wennet yn in joekel fan in appartemint fjouwer heech foar en ik sil it jim sizze, alle keamers stean grôtfol mei Afrikaanske muzykynstruminten: grutte en lytse trommels, bellen, ksylofoans, kalebassen rattelbellen en rammelstokken, folle net genôch. Ek noch allerhande keunstfoarwerpen, dûnkere deadebelêzers, ivoaren goadejoechheiers, byldefigueren fol fûle útstjelpende eagen, it iene noch ûnhúsliker as it oare, én mei LP’s. Tûzenen LP’s. Afrikaanske muzyk, protte jazz. Ik mei alles wol draaie, seit dy man, Kambala hjitte er, no wit ik it wer. En ik mei alles wol oanreitsje, want seit er, “ce n’est pas un musée.” Hy lit my ek in swart mahoanjehouten kastke sjen mei heul moaie flessen wisky en de lekkerste Frânske likeuren. En ik bin gek op likeur.
“No, dat komt wol klear,” sis ik, “nim dyn gemak mar. Take it easy, man,” Tsja, wat moatst oars sizze, yn sa’n situaasje? Go for it? Hy jout my noch in ‘high five’, laket syn wite tosken yn myn gesicht en de oardel oere dêrnei binne Aimée en dy man, och sa’n aardich keardeltsje, kin net oars sizze, beide foar my út byld. Ik hear se wol, ja, ik ha se wol heard. Yn in keamer healwei de gong. Djembé trommelmuzyk mei in allemachtich ritme en hieltyd flugger hè, hieltyd flugger! Komt gjin ein oan. Kin der net tsjinop drinke. Moatte jim ris tinke wat ik ûnderwilens tink? No?’
‘Tinke? Do tinke? Kinsto tinke? Mei de bealch fol likeur? Tocht it net!’
‘Lea, tête-toi! Hoe faak moat ik dy dat sizze? Der sit noch wat prik yn dyn glês. No, ik tink dit wurdt wat. As ik aanstendaliks by myn ynleave Aimée oan de beurt bin en ek ris ynskowe mei, dan moat it minstens sa opwinend wêze, minstens! Of net dan?’
‘Manlju!’ eamelet Lea en sjocht om beurten ús fjouwer mannen optein oan.
‘En dat soe wol ris in hiele put wêze kinne.’ Harry wer.
‘Harry jonge, der mankearret neat oan dyn loga- en algoritmyske kundichheden. Gjin wûnder dat eltsenien dy ynhiere wol.’
‘Soest Hup sûpengroattenbrij sjonge kinne, en ik sil dy wol krije, hieltyd flugger, hieltyd flugger.’ Lea hat wat it smoar yn.
‘Tuttuttut, tête toi, mademoisselle. Mar goed, mei ferrin fan tiid sjoch ik Aimée yn de bleate kont oer de gang nei de doucheromte ta rinnen en komt dy Djembé-keunstenaar yn syn Bjørn Borg ûnderbroek mei in mânske trommel wer by my de keamer yn. Hy seit neat fan de twa lege flessen op it kofjetaffeltsje, mar fertelt alles oer dy trommel. “Hoe strakker dizze snaren,” seit er, “des te heger de toan. I know!” Hy skoddet as er skatterlaket en syn ynwite tosken strielje fan Brussel oan Kinshasa ta. Fiif minuten letter komt Aimée der wer by, sa fleurich as de roazen en se wiist nei dy trommel: “Kadooke fan Kambala. In pratende trommel, út Mali. Do you like it?” Net folle letter sitte Aimée en ik en dy mânske trommel yn de auto nei har hûs en no moat ik wat wetter kwyt.’

‘Hawwe wy dy lange fiif minuten no hân of net?’ freget Lea ús earnstich as Auke de doar achter útrint. ‘Fine jimme ek net dat it sa stadichoan in ferrekt lange fiif minuten wurdt? Ik ha noch neat spannends heard. Wat tromje ûnder it feest en dan noch út de twadde hân en in bleate poepert yn de fierte. Dit liket nergens op.’
Ik mien dat ik foar Auke in goed wurdsje dwaan moat. ‘Gun dy man syn ferhaal, Lea. Wy binne net allegearre sokke hotrods asto, dy’t alle wiken in dragrace hâlde fan de iene frijer nei de oare. Auke is gewoan noch lang net klear mei syn ferhaal.’
‘En dat seisto, mynhear de skriuwer. Show, don’t tell, mister Mulisch. Les ien fan alle skriuwworkshops.’
‘Wat hiest eins ferwachte, Lea?’ freegje ik. ‘Ik soe tinke, froulju wolle foaral Tell, don’t show, as it oer seks giet. Prate, prate en noch ris prate. Kom-mu-ni-kaas-je, frou Holle.’
‘Show, don’t tell, mister Muesli. Hast in blog om te oefenjen yn it skriuwen fan allerhande sjenres. No kinst ris in kear porno besykje en bliuwst frommich stykjen yn de Bouquetrige modus. Bamboem, man! Der boppe op! Moatst dyn klok-en-hammerspul bimbamje litte, blinder. En net sa omtôgje mei notabene in útwiksele trommel.’
‘Dit is myn ferhaal, Lea. Safolle kleuren griis hawwe wy Friezen net.’ Auke sit wer op syn stoel en slacht op ’e nij in roffeltsje. ‘En as it dy net opwinend genôch is, dan giest mar ûnder dy telefyzje dêr sitten, dan kinst moai de bagger fan de kommersjelen oansjen. Ast by ús sitten bliuwst dan krigest fan my noch in mingeltsje jarrewetter en fierder wolle wy fan dy gjin eksegeze mear. Harry, wêr wie ik?’
‘Workshops. Lauweljoek sit yn in workshop, komt fan ’e jûn let of net thús en jimme beide kinne aimer comme les bêtes yn it hûs fan dyn Kanadeeske. Aimer, monsieur, maintenant!’
‘Allemachtich Harry! Wat sit der yn dat drinken fan dy? Do silst my noch fan de kroade wippe. Aimée, och Aimée, Aimée. Wat sil ik sizze? De tiid wie úzes tegearre, bylâns dy hiele noflike middei en jûn op, dêr yn dy villa oan de Breughelwei yn Sint-Anna-Pede by Brussel. Mei útsicht op it prachtich tsjerkje dat Breughel noch skildere hat yn De Parabel Fan de Blinen. Sjochst it foar dy, frou Kampari, hoe’t wy, Aimée en ikke, myn ynleave Aimée, hoe’t wy yn it oanbegjin stadichoan inoar de klean stik foar stik, sok foar sok …’
‘Hiene jimme dat oan tiid? Om nei dat tsjerkje te sjen?’
‘Sssst,’ slis ik.
‘Harkje leave,’ coacht Otto.
‘Froulju!’ krimmenearret Simen.
‘Control-alt-delete,’ leit Harry op.
‘Madame, tête-toi encore une fois!’ seit Auke. ‘Afin, om koart te gean,…
‘Hèhè,’ fersuchtet Lea.
‘… Aimée trekt om sân oere hinne foar de hoefolleste kear dy deis krekt mei alle konsekraasje wer in kleurich kondoom om myn manneke bis of wy hearre de foardoar tichtslaan. “Oh My God,” flústeret Aimée, “Oh oh oh, my God!” himet se encore quelque fois. “Bergje dy, Auke, bergje dy! Hy fermoardet ús, oh my God!” en sy pakt har klean, stoot nei de badkeamer, docht de doar sêftsjes achter har ticht en draait dy fuortdaliks op slot. Dêr siet ik, yn myn neakene poedel, op har bêd en ik hear Lucky Luke sa kwea as in bolle de trep op âljen. “Woman, where are you? Whose bloody drum is this?” No? Wat soesto dwaan, Lea?’
‘Ut it raam springe.’
‘Nee, te heech. Otto?’
‘Kessen út oertrek helje, achter de doar stean gean, dy keardel fan achteren bespringe en mei it oertrek yn beide hannen him de strôt tichtknipe.’
‘Gjin tiid, gjin romte, te gefaarlik. Harry?’
‘Midden op it bêd sitten gean mei it drumstel foar myn hearskip en ûnder it tromjen troch mei de strakste snaren psalm 51 sjonge, dy oer sûnde en beliden en dat sa fluch mooglik.’
‘Dy tekst ha ik tafallich net paraat. Lomme?’
‘Under it bêd dûke en myn seiningen telle.’
‘Net gek. En Simen, wat soesto dwaan?’
‘Alle fiifentweintich kondooms fan dy dei byinoar pakke as wiene it teesekjes en dêrmei dy Amerikaanske koboy de kop ynrosse. Dêr leist aardich wat gewicht mei op syn harsens, soe ik hope.’
‘Sa ûnbesnien bin ik net. Nee, ik tink wat Aimée kin, dan kin ik ek. Ik gryp myn klean byinoar en dûk ûnder it bêd. En krekt op ’e tiid, want dêr strûzet dy Luke al de keamer yn. Op itselde eagenblik hear ik Aimée út de badkeamer wei. “Oehoe, Lucky!” ropt se. “Oehoe, surprise, surprise! Honey dear, hjir bin ik.” Luke keart him om en iepenet de doar fan de badkeamer. Ik hear it wetter dat de badkûpe ynbrûst. “Are you alone?” bolderet hy as er de badkeamer ynstapt. Ik kin net foar rjochten hearre wat der fierder sein wurdt, mar botte freonlik is it net tusken dy beide. Ik wachtsje net langer, kom fan ûnder dat krappe bêd wei, strûp my stroffeljend de onderbroek oer de kont en mei de oare klean yn de hân rin ik o sa hoeden de trep del. Under stap ik de earste de bêste sydkeamer yn en klaai my sa rap mooglik fierder oan, de sokken stek ik om tiid te winnen my by de bûsen yn. Ik bin krekt oan de skuon ta of ik hear boppe mei in soad kabaal in doar iepenkletterjen.
“Where the fuck are you, Dutchman?”
Der is gjin oare doar yn dy sydkeamer, ik moat wol werom de hal yn en dêr sjoch ik Luke dy’t sûnder himd mei ien hân syn broek ophâldt boppe oan de trep, grouwer en bleater en lilker as ik him ea sjoen ha.
“Hi Luke. Sorry, got to go.” Mear konversaasje kin ik net opbringe. Ik doch de foardoar iepen en draaf mei de skuon yn de hannen de wei op, de kant op fan it tsjerkje.
“You fucking coward, I’ll kill you!”
In man kin hurd rinne, kin ik jim fertelle, sels op bleate fuotten fol lykdoarns. Ik draaf it earste syddykje yn, hûndert meter fierder in twadde en ik ha gjin flau benul wêr’t ik bin. Dan sjoch ik in bushalte en ik lês dat de earste bus oer fiif minuten lânskomt, wêrhinne kin my neat skille. Ik wachtsje, fiif ellindich lange trage minuten wachtsje ik, skiterich as in hazze, op dy bus dy’t mar net komme wol. Deabenaud dat Lucky Luke de hoeke om komt oanstoarmjen. Yn alle earlikens, dy fiif minuten, healslachtich ferskûle by dy tsjerke, wiene de langste fan myn libben.

En witte jimme wat úteinlik dy fiif ûneinige minuten my opsmiten hawwe? Net lang dêrnei fernaam ik oer dat tsjerkje yn it skilderij fan Breughel de âlde. In pear moanne letter ha ik it museum yn Napels besocht wêr’t De Parabel Fan de Blinen hinget en doe en dêr kaam ik, steand foar dat skilderij, oan de praat mei de Toskaanske frou dêr’t ik letter in setsje mei troud west ha. Och, hoe rekke sy mei de tiid kompleet oerstjoer fan hoe’t ik yn myn deistige djembé-oefenings it tempo geandewei opfiere koe. Se koe my net bysloffe en dat houlik hat gjin twa jier duorre. Myn djembé spyljen ek net folle langer, mar sûnt dy tiid bin ik wol gek op de Flaamske skilderkeunst.’

Lês HJIR mear oer de Breughel tentoanstelling yn it Kunsthistorisches Museum, Wenen, 2 oktober 2018 – 13 jannewaris 2019.